1. Programma Omgeving

In 2050 stoten wij geen schadelijke broeikasgassen meer uit omdat wij fossiele brandstoffen hebben vervangen voor hernieuwbare bronnen. Denk hierbij aan zon, wind of water. We worden zo snel mogelijk energieneutraal. Ons tussendoel is 55 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990. Warmte, koeling en energie is voor iedereen betaalbaar en beschikbaar. Deze wordt zoveel mogelijk lokaal opgewekt en wij gebruiken zo min mogelijk grondstoffen. In alles wat wij doen is er aandacht voor dat iedereen kan meedoen en dat er zoveel mogelijk begrip is voor de veranderingen die op ons afkomen. Samenwerking tussen alle betrokken partijen en bewoners is noodzakelijk om te komen tot de inrichting van ons toekomstig energiesysteem.

1. We vinden het belangrijk dat iedereen in de stad mogelijkheden krijgt om energie te besparen. We helpen inwoners, organisaties en ondernemers om woningen en gebouwen te isoleren en energie te besparen. Dit doen we door te informeren over de mogelijkheden en te zorgen voor financiële regelingen en praktische ondersteuning op maat voor wie dit nodig heeft.
2. We stimuleren het ontwikkelen van windmolens en het plaatsen van zonnepanelen op daken en andere geschikte locaties. Hiermee leveren we een bijdrage aan de regionale ambitie om in 2030 0,5 terawattuur elektriciteit duurzaam op te wekken.
3. We hebben een regisserende rol bij het gebiedsgericht aardgasvrij maken van de stad. Dit doen we door warmte- en uitvoeringsplannen te maken voor vijf gebieden in de stad en door een actieve rol te nemen bij het ontwikkelen van stadswarmtesystemen. We doen dit samen met inwoners en organisaties en faciliteren bewonersinitiatieven uit de stad die zelf een alternatief voor het gebruik van aardgas willen realiseren
4. We helpen bedrijven met het verduurzamen van gebouwen en bedrijfsactiviteiten in de stad door te informeren over de mogelijkheden waar dat mogelijk is en door te handhaven waar dat nodig is.
5. We werken toe naar een nieuw en robuust energienetwerk met energieopslaglocaties Dit doen we door onze verantwoordelijkheid te nemen bij het zoeken naar fysieke ruimte voor maatregelen in het kader van netverzwaring en het verkennen van mogelijkheden voor het balanceren van de energievraag en het lokaal opslaan en delen van elektriciteit.

1. In 2024 is het Isolatieoffensief van start gegaan met een subsidieregeling voor grondgebonden woningen. Alle ondersteunende faciliteiten daartoe zijn ingericht zodat er een goede basis staat voor verdere uitrol van het offensief. Ook zijn er FIX-brigades actief geweest in de stad om kleine isolerende maatregelen te treffen. In Liendert zijn we gestart met een wijkgerichte aanpak gericht op isolatie.
2. We hebben belangrijke stappen gezet in het proces om windturbines op de Isselt te laten bouwen. Eigenaren van daken die potentieel benut kunnen worden voor zonne-energie kunnen terecht bij de gemeente voor gerichte ondersteuning.
3. In Schothorst-Zuid werken we met het warmtebedrijf, woningcorporaties en inwoners aan het aardgasvrije maken van de bestaande woningvoorraad. Het is nu aan de woningeigenaren om keuzes te maken. De gemeente ondersteunt daarbij met informatie. Ook sloten we een Erfgoeddeal met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed om delen van de binnenstad te ondersteunen in het aardgasvrij maken. In Nieuwland werken we met inwoners door aan het maken van een goede analyse van geschikte aardgasvrije technieken voor de woningen in die wijk.
4. Ondernemers in horeca en retail kunnen ondersteuning krijgen bij de verduurzaming van hun onderneming: kleine isolerende maatregelen worden meteen geplaatst en ook is hulp bij het aanvragen van subsidies voor grotere investeringen mogelijk. Op de Wieken Vinkenhoef zijn stappen gezet naar een energyhub.
5. Met Stedin zijn afspraken gemaakt over de plaatsing van middenspanningsruimten in heel Amersfoort. Ook werken we samen met het Rijk, Stedin, TenneT, de regio en de provincie om netcongestie te beperken. Dit blijft de komende jaren een knelpunt en vergt creativiteit om doelen op het vlak van verduurzaming en woningbouw in bereik te houden ondanks de krapte op het net.

De CO2 uitstoot per jaar

Dit is de totale CO2-uitstoot van wonen, werken en verkeer per jaar (kton CO2). Het cijfer loopt altijd 2 jaar achter. Dit heeft te maken met berekeningen die het CBS voor het subonderdeel ‘verkeer’ moet doen. Het streven is dat de gemeente Amersfoort in 2050 CO2-neutraal is (‘0’). Voor 2030 streven we naar een reductie van 55% CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Dit cijfer is niet bekend, maar uit CBS-onderzoek blijkt dat de uitstoot vergelijkbaar is met de CO2-uitstoot in 2017.  Dit komt neer op een uitstoot van 258 kton in 2030, de streefcijfers voor andere jaren tot 2030 zijn hierop gebaseerd. Vooralsnog is deze methode ons vertrekpunt.

Met onze gebiedsontwikkeling zoeken we naar passende ontwikkelingsvormen voor gebieden, die - vroeg of laat - rendement opbrengen.
Wij willen met ons gemeentelijk vastgoed een toegevoegde waarde bieden voor de stad en bijdragen aan de ambitie CO2-neutraal te zijn. Ook willen wij dat het gemeentelijk vastgoed integraal toegankelijk is.

2.1 Grondexploitaties en vastgoed
1. We verduurzamen ons vastgoed en verlagen zodoende de CO2 uitstoot. Dit doen wij de komende jaren voor 66 objecten (ca. 123.000 m2 BVO) uit onze kernportefeuille. In projecten en in beheer en onderhoud houden we steeds meer rekening met maatregelen voor circulariteit, klimaatbestendigheid en biodiversiteit.
2. We zorgen dat ons vastgoed toegankelijk is voor mensen met een beperking door te voldoen aan het ITS keurmerk.
3. We bieden met ons vastgoed toegevoegde waarde aan de stad, zoals het huisvesten van culturele instellingen, sportverenigingen en wijkcentra. Wij zetten in op duurzame relaties met deze huurders, waarbij veiligheid, duurzaamheid en klanttevredenheid kernbegrippen zijn.
4. Wij zijn ons bewust van de vele onzekerheden die gebiedsontwikkeling in deze tijd met zich meebrengt en sturen op de financiën. Dit doen we met behulp van scenarioanalyses, risicomanagement en stapsgewijze besluitvorming zodat tijdig ingegrepen en bijgestuurd kan worden.
5. Om de grote woningbouwopgave te kunnen realiseren, zetten we in op het brede pallet aan exploitatiemodellen, onderzoeken we voor de bovenwijkse voorzieningen de kostenverhaalsmogelijkheden en zetten we in op het verkrijgen van subsidies.

Eind 2024 zijn er aan ca. 30 van de 66 panden verduurzamingsmaatregelen uitgevoerd of onderhanden. Naast het reduceren van de CO2 uitstoot en het aardgasverbruik, wordt ook verbetering van het binnenklimaat en biodiversiteit op verschillende plekken gerealiseerd. Daarbij zijn op verschillende plekken circulaire maatregelen toegepast.

Een voorbeeld van het verkrijgen van subsidie voor de realisatie van de woningbouwopgave is dat in 2024 het eerste deel van het perceel Rova door de gemeente is aangekocht: de plek waar de twee voormalige bedrijfswoningen stonden. Deze grond is bouwrijp gemaakt en verkocht aan een ontwikkelaar. Eind 2024 is gestart met de bouw van de eerste woningen. Deze tijdige startbouw is een belangrijke mijlpaal (en voorwaarde) voor de WoningBouwImpuls-subsidie.

Aantal gemeentelijke maatschappelijke objecten waaraan duurzaamheidsmaatregelen zijn getroffen

De gemeente heeft de opgave om t/m 2030 66 maatschappelijke objecten te verduurzamen (energie- en CO2-reductie) die in haar bezit zijn. Duurzaamheidsmaatregelen zijn bijvoorbeeld het aanleggen van zonnepanelen, isoleren en instructie van gebruikers. Bij de cijfers hierboven gaat het om objecten die gedeeltelijk of volledig verduurzaamd zijn.

Met onze ruimtelijke ontwikkeling zijn we een centrale schakel in de ontwikkeling van de stad en zorgen we voor een goede verdeling van de beschikbare ruimte. Zo werken we aan een duurzame balans voor de lange termijn met een aantrekkelijk woon- en leefklimaat, economische dynamiek, een goede bereikbaarheid, voldoende ruimte voor water, groen en natuur.
Een stad waarin erfgoed op een samenhangende wijze in stand wordt gehouden en waarbij cultuurhistorische waarden worden ingepast bij nieuwe ontwikkelingen (behoud door ontwikkeling);

3.1. Ruimtelijke Ordening
1. We werken regionaal samen aan de verstedelijking van Amersfoort en regio en zorgen voor een sterke positie van Amersfoort in Metropoolregio Utrecht en regio Amersfoort.  
2. We zorgen voor een goede spreiding en verdeling van ruimte voor wonen, werken. Voorzieningen, mobiliteit en recreëren met een mix van functies in een groene omgeving en een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte zodat de juiste functie op de juiste plek komt.
3. We stellen de kwaliteit en leefbaarheid van de openbare ruimte voorop. Het vertrekpunt is een gezonde omgeving die uitnodigt om te bewegen en elkaar te ontmoeten door middel van levensaders
4. We versterken de kwaliteit van het buitengebied voor mens en natuur zodat deze meegroeit met de groei van de stad.
5. We leggen de gewenste inrichting van de stad en buitengebied helder juridisch vast in omgevingsplannen en bieden ruimte aan participatie en initiatieven via de intake- en omgevingstafel.

3.2. Monumentenzorg en archeologie
1. Samen met de stad dragen wij zorg voor ons (onroerend en ruimtelijk) erfgoed en voor de kwaliteit van het stadsbeeld als totaal. Cultuurhistorische waarden vormen een waardevolle inspiratiebron voor nieuwe ontwikkelingen.
2. We willen waardevolle historische structuren en gebouwen in stand houden en waar mogelijk verbeteren. Passende nieuwe functies zijn essentieel voor een goede toekomst (herbestemming en transformaties). De relatie tussen erfgoed en omgeving/openbare ruimte is van grote waarde.
3. Op basis van archeologisch en bouwhistorisch onderzoek verdiepen en verbreden we de kennis over de (ontstaans)geschiedenis van onze stad. Deze kennis maken we voor een breed publiek toegankelijk en beleefbaar. Erfgoed draagt belangrijk bij aan de identiteit en verbondenheid van stad en inwoners en aan de aantrekkelijkheid van onze stad.
4. Behoud en bescherming van archeologische waarden in de bodem, conform onze wettelijke taak. Bij ruimtelijke ontwikkelingen is behoud in de bodem lang niet altijd mogelijk. Na proefonderzoek kiezen we voor behoud door middel van opgraven of toch voor behoud in de grond.

3.1. Ruimtelijke Ordening
1. In U Ned-verband zijn concrete producten opgeleverd zoals de Mobiliteitsagenda Regio Amersfoort 2040 en de Adaptieve Ontwikkelstrategie NOVEX-gebied Utrecht-Amersfoort met daarin Amersfoortse ambities, zoals voor de stations Amersfoort Centraal en Schothorst. De samenwerking heeft verder geleid tot afspraken in het BOL/BOMIRT 2024 over knooppunt Hoevelaken en het Gebiedsonderzoek Spoorzone Amersfoort en Heuvelrugzone. Voor de Groene schaalsprong is de catalogus met gesprekskaarten voor Groen Groeit Mee opgeleverd. Dit vormt de inzet voor het in balans brengen van rode en groene ontwikkelingen.

2. Amersfoort was in 2024 Europese stad van het jaar, wat heeft geleid tot veel werkbezoeken en rondleidingen verzorgd voor andere gemeenten en ander overheden en organisaties in binnen- en buitenland. Het gaf veel media-aandacht voor Amersfoort en heeft geleid tot een toename van bezoekers aan de stad. Daarnaast hebben we de deelname geregeld aan Europese prijsvraag Europan18 met zes belangrijke plekken in Amersfoort, deze prijsvraag start in 2025 (RIB).
In 2024 is een plek gevonden voor de islamitische begraafplaats in Hoogland West en is samen met belanghebbenden een kaderstellende notitie opgesteld.
Er is een programma Maatschappelijke Voorzieningen ingericht, in komend jaar zal daarvoor een omgevingsprogramma opgesteld worden.

3. In plannen en projecten geven we concreet invulling hieraan. Een voorbeeld hiervan is herinrichting van de Noorderwierweg die in 2024 is gestart. Een visie voor de invulling van de levensader de Wiekslag is opgenomen in het omgevingsprogramma ‘Wij-Liendert’.
We hebben afspraken gemaakt om als Amersfoort gastheer te zijn van Bluezone festival over gezonde leefomgeving in mei 2025

4. De raden van Regio Amersfoort hebben gezamenlijk de richting voor het buitengebied bepaald in het Handelingsperspectief Buitengebied regio Amersfoort (vastgesteld 28-5-2024 Bijeenkomst/1162904 Gemeente Amersfoort).

Specifiek voor de Zuidelijke Eemvallei is in 2024 door het Rijk 12,4 miljoen toegezegd voor verschillende natuurprojecten. De richting voor invulling van de projecten is opgenomen in het ontwerp omgevingsprogramma Hoogland West (vastgesteld 1-10-2024 Ontwerp Omgevingsprogramma Hoogland West). Voor de groen recreatieve opgave van Vathorst, zijn de projecten Waterrijk en het Hammetje gerealiseerd en voor Speelpolder het bestemmingsplan gerealiseerd.

5. Er zijn in 2024 8 bestemmingsplannen vastgesteld waaronder Utrechtseweg 2-4, Bosweg, Landgoed blom en in Langs Eem en Spoor, De Nieuwe Stad en Wagenwerkplaats West en Midden. Daarnaast zijn er 10 omgevingsvergunningen afgegeven waaronder ambulancepost RAVU, Roerstraat 28-30, kamer 2 en 10 in De Nieuwe Stad en de tijdelijke woningen in Bovenduist.

Aan de intaketafel zijn circa 120 initiatieven behandeld en beoordeeld, waarvan er circa 35 als wenselijk geadviseerd is. De overige initiatieven pasten niet in vastgesteld ruimtelijk beleid. Een deel daarvan wordt als project verder uitgewerkt en circa 11 initiatieven zijn aan de omgevingstafel verder behandeld. Al deze projecten worden uiteindelijk gerealiseerd.

3.2 Monumentenzorg en Archeologie
In 2024 is gestart met de voorbereidingen voor het Omgevingsprogramma Erfgoed. In 2024 werd voor circa 300 initiatieven en verbouwplannen voor monumenten en panden in beschermde stadsgezichten advies uitgebracht en vooroverleg gevoerd. Dit, variërend van adviezen voor toepassing van isolatiemaatregelen tot totale verbouwingen of restauraties van monumenten. Een groot deel van de informatiebehoefte onder bewoners heeft te maken met verduurzaming van hun woning. Vergunningsplichtige initiatieven werden beoordeeld door de Gemeentelijke Adviescommissie Omgevingskwaliteit, Monumentenzorg vervult hierin de rol van ambtelijk secretaris, adviseur en plantoelichter. In 2024 speelde meerdere ontwikkelings- en herbestemmingsopgaven in de stad, waaronder: Klooster OLV ter Eem, Langs Eem en Spoor en Kop van Isselt. De Cultuurhistorische Waardenkaart werd in 2024 afgerond. Voor herstelwerkzaamheden aan monumentale onderdelen van gemeentelijke Monumenten en Beeldbepalende panden is de gemeentelijke subsidieregeling van kracht. In maart 2024 vond in samenwerking met Fasade het Erfgoeddebat plaats. Tijdens de Open Monumentendagen werden ca.25.000 bezoekers verwelkomd in de stad. De expositieruimte van het Archeologisch Centrum ontving in 2024 bijna 3000 bezoekers. Ook werd bijgedragen aan kennisoverdracht bij o.a. Erfgoedacademie, Hogeschool Utrecht, Waterlijn, Erfgoedweek en andere erfgoedorganisaties.

Voor dit doel is er geen indicator.

Ieder mens wil een fijne plek hebben om te wonen. Een fijne woning vormt een thuis en is belangrijk om gelukkig te kunnen zijn, of je nu alleen woont, samen met een partner of kinderen, of zorg nodig hebt. Met ons volkshuisvestingsbeleid zorgen we er voor dat Amersfoort voor allerlei verschillende mensen met uiteenlopende leefstijlen een fijne stad is en blijft om te wonen. Ons streven is dat de woningmarkt (sociale huur én vrije sector) de komende 10 jaar weer gezond wordt.

4.1. Voldoende woningen: we hebben de ambitie dat er tot 2040, 1000 woningen per jaar worden gebouwd. We hebben hier afspraken over gemaakt in de Woondeal
4.2. Betaalbare woningen: we zorgen ervoor dat minimaal 35% van de woningen sociale huur en minimaal 20% middensegment is. Hiervoor geven we uitvoering aan het Deltaplan en de Woondeal. We stellen een omgevingsprogramma volkshuisvesting op.
4.3. Beschikbare woningen: naast het toevoegen van nieuwbouw zorgen we ervoor dat in de bestaande woningvoorraad meer mensen kunnen wonen. Hiervoor vergroten we de doorstroming en toegankelijkheid van woningen.
4.4. Passende woningen: we zorgen voor diversiteit aan woningen en woonmilieus, passend bij de woonbehoefte van verschillende doelgroepen. Speciale aandacht is er voor kwetsbare doelgroepen met een zorgbehoefte en woonvormen voor ouderen en voor ouderen die langer of weer zelfstandig wonen. Hiervoor geven we uitvoering aan het programma Wonen en Zorg.
5.Voor de aandachtsgroepen, vluchtelingen, statushouders en bewoners van de maatschappelijke opvang is passende woonruimte beschikbaar. Hiervoor geven we deze groepen voorrang binnen de woonruimteverdeling.

4.1. Resultaat: In 2024 zijn er 1134 woningen opgeleverd
4.2. Resultaat: In 2024 is een begin gemaakt met het omgevingsprogramma. Besluitvorming is voorzien in 2025.
4.3. Resultaat: De doorstroommaatregelen zijn voortgezet, de inzet van wooncoaches is versterkt en we zijn begonnen met vormen van woningdelen.
4.4. Resultaat: binnen het programma Woningbouw zijn er diverse projecten, waarmee we invulling geven aan woonvormen voor diverse doelgroepen zoals de Amerhorst en Landgoed Blom.
4.5. Resultaat: Genoemde groepen hebben voorrang binnen de woonruimteverdeling. Er is een bestuursopdracht die zorgt voor extra inzet op de huisvesting van statushouders en urgenten die uitstromen uit zorg. Extra inzet op de huisvesting van statushouders is nodig, omdat we een achterstand hebben opgelopen in de realisatie van de taakstelling. Samen met woningcorporaties en zorgaanbieders hebben we maatregelen gedefinieerd waarmee we het woningaanbod willen vergroten en processen efficiënter inrichten. Een voorbeeld daarvan is het toepassen van directe bemiddeling voor statushouders.

Nieuwbouw + transformaties

Het betreft alle toevoegingen in een specifiek jaar aan de woningvoorraad, namelijk nieuwbouw en overige toevoegingen. Omdat de overige toevoegingen voornamelijk transformaties zijn (va n kantoren maar ook andere gebouwen naar woningen) noemen we het hier transformaties. Maar het kan ook nog gaan om splitsing van woningen.
Uiteindelijk kan de netto groei of saldo van de woningvoorraad lager zijn door sloop of overige onttrekkingen.

Om onze groeiende stad leefbaar en groen te houden, de lucht schoner te maken en klimaatverandering tegen te gaan is het hard nodig om op het gebied van mobiliteit een grote omslag te maken. We willen bereiken dat mensen zich in en naar onze stad anders gaan verplaatsen; meer als voetganger, met de fiets, met het OV of gebruik makend van deelmobiliteit. We werken aan een stad waarin vervoer met een auto steeds minder nodig zal zijn. Hiervoor investeren wij in een goed netwerk van paden voor voetgangers en fietsers én in goede faciliteiten voor deelmobiliteit en openbaar vervoer. We zetten in op parkeerregulering. Ook zorgen we voor de juiste functie op de juiste plek (voorzieningen en werkfuncties langs levensaders en bij ontmoetingsplekken en wonen en werken in de directe nabijheid van openbaar vervoersknooppunten).

We stellen in 2024 een Omgevingsprogramma Mobiliteit op. Daarin komt alle inzet die we nu al plegen en de nieuwe inzet voor de verschillende deelaspecten samen:
1. Lopen: We werken toe naar een compleet, samenhangend, toegankelijk voetgangersnetwerk.
2. Fiets: We bouwen aan een compleet, samenhangend en veilig fietsnetwerk en werken toe naar voldoende en goede fietsparkeervoorzieningen bij o.a. stations en binnenstad.
3. OV: We maken het OV aantrekkelijker door te zorgen voor snellere busroutes, toegankelijke haltes en een aantrekkelijke overstap en we spannen ons in om onze stevige plek in het landelijke spoornetwerk te behouden en waar mogelijk te verbeteren.
4. Deelmobiliteit en parkeren: We zetten in op faciliteren en aantrekkelijker maken van deelmobiliteit, het invoeren van betaald parkeren met vergunningen in grotere delen van de stad, het hanteren van lage parkeernormen bij woningbouw op OV-locaties en het realiseren van mobiliteitshubs aan de stadsranden en in de wijken (als parkeeralternatief voor de eigen auto en voor bezoekers aan de stad).
5. Wegenstructuur: We vormen de meeste wegen om naar 30 km/uur, we beperken het doorgaand verkeer op de Stadsring en regionaal brengen we het wegennet op orde, met aandacht voor maatregelen om de effecten van de vertraging van het project Knooppunt Hoevelaken op te kunnen vangen.

We hebben in 2024 een Omgevingsprogramma Mobiliteit opgesteld, dat is eind 2024 vrijgegeven voor de zienswijze procedure. Naar verwachting zal in het tweede kwartaal van 2025 daar besluitvorming over plaats vinden.

Modal Split (% Auto bestuurder)

De Modal Split laat zien hoe verplaatsingen verdeeld zijn over de verschillende vervoerswijzen. Het streefcijfer voor 2025 is in de begroting 2025 naar beneden bijgesteld. Om een betrouwbaar cijfer te verkrijgen wordt het cijfer berekend aan de hand van een stapeling van de cijfers van het betreffende en voorgaande jaar. Het cijfer voor 2023 wordt bekend in 2024.