5. Programma Algemene Dekkingsmiddelen

Accres (september 2023 & mei 2024 & september 2024):
Het accres van het gemeentefonds kennen in de septembercirculaire 2023, de meicirculaire 2024 en de septembercirculaire 2024 een gezamenlijke negatieve ontwikkeling voor Amersfoort, per saldo ter grootte van ongeveer € 4,7 miljoen. Deze daling wordt met name veroorzaakt door het naar voren halen van de koppeling met het BBP, in de meicirculaire 2024. Dit heeft een negatief effect op het Gemeentefonds. Deze vervroegde ingang van de BBP-systematiek heeft het Rijk bij de meicirculaire 2024 echter wel gecompenseerd. Hiervoor hebben we incidenteel € 6,3 miljoen ontvangen. Per saldo hebben we hierdoor toch nog een meevaller van € 1,6 miljoen als het gaat om de accressen.

BTW compensatiefonds:
In de meicirculaire 2024 is de raming van de ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds definitief bepaald over 2023. Deze wordt in 2024 uitgekeerd. Deze ruimte was € 247 miljoen. Ons aandeel daarin bedraagt € 1,9 miljoen.
Voorts is in de septembercirculaire 2024 de raming van de ruimte opgenomen voor 2024. Op basis van de huidige inzichten gaat het hierbij om € 447 miljoen, waarvan het Amersfoortse deel € 3,9 miljoen bedraagt.
Conform de werkwijze in Amersfoort verwerken wij tussentijds enkel de taakmutaties in de Begroting. Accressen en overige bijstellingen van het gemeentefonds worden niet verwerkt. De meevaller van € 5,9 miljoen betreft dus een incidentele meevaller voor de Jaarrekening 2024.

Landelijke ontwikkelingen:
Het ministerie van BZK heeft in de septembercirculaire 2023 een aantal verdeelmaatstaven geactualiseerd. Dit zijn aanpassingen als gevolg van de groei van de rest van het land, zoals het aantal inwoners, het aantal woningen, het aantal bijstandsgerechtigden etc. Omdat wij onze aantallen alleen bij de meicirculaire actualiseren, betekent deze technische aanpassing van het ministerie van BZK een nadeel voor ons in 2024 van € 0,7 miljoen.

Actualisatie maatstaven:
Bij het opstellen van de begroting 2024 in mei 2023 is uitgegaan van de, op dat moment, meest actuele prognosegegevens voor de verdeelmaatstaven. Wij stellen deze niet tussentijds bij. Dit doen we pas bij de jaarrekening. Dit leidt tot een nadeel van € 11 miljoen.

Het overgrote deel van dit bedrag wordt verklaard door een tweetal maatstaven:
Enerzijds door de maatstaf 'huishoudens laag inkomen met drempel'. Evenals vorig jaar bij de invoering van deze nieuwe maatstaf, raamden wij relatief hoge aantallen. Deze maatstaf is uiterst volatiel gebleken en verdeelt een groot deel van het Gemeentefonds. Ultimo 2024 bleken wij minder 'huishoudens laag inkomen met drempel' te hebben. Hierdoor is het ontvangen bedrag minder dan waar wij vanuit zijn gegaan in de Begroting.
Anderzijds is er, ten tijde van de Meerjarenbegroting 2024, uitgegaan van een geschatte WOZ-waarde waarover de gemeente OZB mag heffen. De hoogte van deze WOZ-waarde is gebaseerd op een verwachting in de hoeveelheid nieuwbouw, alsook een zekere waardestijging. In de praktijk is met name de waardestijging hoger uitgevallen. Omdat de WOZ-waarde een negatief effect heeft op de hoogte van de uitkering, zorgt deze hogere prijsstijging voor een lagere uitkering uit het Gemeentefonds.

Afrekening oude jaren 2021, 2022 en 2023:
Het voordeel komt voort uit de nabetaling over 2021, 2022 en 2023. Het betreffen bedragen ad € 162.424 positief, € 164.027 negatief en € 117.751 positief, respectievelijk.

Taakmutaties decembercirculaire 2024:
De baten van deze taakmutaties uit de decembercirculaire 2024 staan in programma 5.1; de eventuele bijbehorende lasten zijn in de betreffende deelprogramma's opgenomen.

Onderstaand de grootste taakmutaties uit de decembercirculaire 2024:
1.1 Energietransitie
Natuur bij Energieprojecten € 462.333
Vangnetconstructie Energietoelage € 219.228

2.1 Zorg, Ondersteuning, Inclusie en Vluchtelingen
Compensatieregeling niet-beoogde kosten Jeugdzorg € 291.533
Meerkosten Oekraïne Sociaal Domein € 149.669
Spreidingswet € 104.688

3.5 Stedelijk beheer, Milieu en Dierenwelzijn
Erfgoed Deal € 598.000

Stelpost Jeugd:
Ten tijde van de Meicirculaire heeft het kabinet, naar aanleiding van signalen van gemeenten en jeugdzorgregio's over de tekorten in de jeugdzorg, een incidenteel bedrag beschikbaar gesteld. Met de verwachting dat dit incidentele budget gecontinueerd zou worden, heeft de Gemeente Amersfoort hiertoe voor opvolgende jaren een stelpost opgenomen in de Begroting. In de loop van 2024 is deze toekenning geëffectueerd en is deze verwerkt in de Algemene Uitkering, en zit verrekend in de toelichtingen hierboven.

Hogere baten belastingen:
In 2024 is voor alle belastingen een hogere opbrengst gerealiseerd dan verwacht. Dit zijn in verhouding tot de totale opbrengst per belasting geringe bedragen maar leiden samen tot een voordeel van circa € 850.000

De hogere opbrengst is veroorzaakt door een hogere OZB als gevolg van hogere WOZ-waarden dan verwacht. Tevens is eind 2024 een lagere voorziening voor dubieuze debiteuren noodzakelijk. Voor de toeristenbelasting zijn er meer hotelovernachtingen geweest dan verwacht. Dit heeft geleid tot een hogere opbrengst.

Lagere rentelasten:
In de begroting 2024 is er € 640.000 opgenomen voor de rentelasten van de leaseverplichting APG
aangaande het huidige stadhuis. Deze leaseverplichting van het stadhuiscomplex is in november
2023 afgekocht. Derhalve konden we deze niet ramen in de Meerjarenbegroting 2024 (september 2023). Dit hebben we ook gemeld in de Zomerrapportage 2024.

Hogere rentelasten:
Deze afwijking bestaat uit twee delen: a) Het BBV schrijft voor dat bij een grote afwijking het interne rentepercentage (omslagrente)
herberekend moet worden. Aangezien onze financieringsbehoefte afwijkt ten opzichte van de
begroting, leidt dit tot een daling van het interne rentepercentage van 1% naar 0,0%.
Deze conform BBV verplichte herberekening van de intern toe te rekenen rente leidt tot een nadeel
in dit programma van € 4.360.000. In de beleidsprogramma's is dit een voordeel en voor de jaarrekening is dit per saldo neutraal.
b) Doorschuiven van investeringen leidt in dit programma tot een nadeel in de rentebaten en in de beleidsprogramma's tot een voordeel voor een bedrag van € 1.870.000. Per saldo is dit budgettair neutraal voor de gemeentelijke begroting en jaarrekening. Ook dit was reeds gemeld bij de Zomerrapportage 2024.

Stelpost toekomstige vervangingsinvesteringen 2024:
In de Zomerrapportage 2024 was reeds aangegeven dat in 2023, in verschillende programma's, investeringen zijn vertraagd. Hierdoor zijn de hieraan verbonden kapitaallasten ook niet gestart in 2024. Als gevolg hiervan vielen de kapitaallasten in 2024 lager uit dan begroot. De stelpost is daarom in 2024 niet nodig geweest, wat heeft geleid tot een voordeel van ongeveer € 1,2 miljoen.